THÔNG TIN CÂY XƯNG DA

I- THÔNG TIN CHUNG

Tên khác:                  Sang đá

Tên khoa học:          Siphonodon celastrineus Griff.

Họ Dây gối:               Celastraceae

Hình 1: Cây Xưng da ở Tháp Bà PoNagar – Tp. Nha Trang

II- THÔNG TIN CHI TIẾT:

Hình thái:

Cây gỗ trung bình, cao 20m, đường kính 40cm, vỏ xám trắng, có bạnh gốc.

Lá đơn, mọc cách, phiến lá hình thuôn hoặc xoan, mép hơi có răng.

Cụm hoa xim, hoa lưỡng tính, đều, mẫu 5. Hoa màu ngà hoặc hơi xanh, nhị 5, bầu nhiều ô. Quả hạch, hình trứng, to 5cm, khi chín màu vàng cam, nhiều hạt.

Mùa hoa quả: tháng 5-9.

Hình 2: Cây Xưng da – cành lá và quả non

Sinh thái: Cây thường xanh, trong kiểu rừng khô thưa ở độ cao dưới 1.000 m. Loài ưa sáng, sinh trưởng chậm, chủ yếu tái sinh hạt.

Phân bố:

– Thế giới: phân bố ở Ấn Độ, Campuchia, Myanmar, Viet Nam,…

– Việt Nam: mọc ở Quảng Trị, Kon Tum, Gia Lai, Ninh Thuận, Bình Phước,…

– Khánh Hòa: mọc rải rác ở Hòn Hèo, Tp. Nha Trang,…

Hình 3: Xưng da – hoa

Tình trạng bảo tồn: Có tên trong Sách đỏ Việt Nam (VU – sẽ nguy cấp) và Danh lục đỏ của IUCN (LC – ít nguy cấp), nhưng số cá thể ở các nước đang giảm dần.

Loài cây này khá hiếm, cần được nhân giống bảo tồn ở Khánh Hòa.

Hình 4: Xưng da – quả chín

Công dụng:

Gỗ màu vàng nhạt, cứng, thớ mịn, dùng trong xây dựng và đóng đồ gia dụng.

Thành phần: Lupane, friedelane, oleanane và triterpenes ursane, có khả năng chống lại 1 số dòng tế bào ung thư ở người./.

HỘI BẢO VỆ THIÊN NHIÊN & MT. KHÁNH HÒA

Tham khảo:

1. Sách đỏ Việt Nam, 2007. Phần II. Thực vật. p.339-340. NXB. Khoa học TN&CN.
2. Siphonodon celastrineus (iucnredlist.org)
3. Lupane, friedelane, oleanane, and ursane triterpenes from the stem of Siphonodon celastrineus Griff (fao.org)